Czym jest „Guanxi”?
Termin Guanxi odnosi się do tworzenia sieci kontaktów. Innymi słowy relacje nawiązane z wykorzystaniem Guanxi są bardzo osobiste i zazwyczaj niemożliwe do przeniesienia. Oznacza to, że termin Guanxi nie określa tradycyjnych relacji rodzinnych i niemalże nie jest stosowany wobec rodziny i krewnych. Co więcej Guanxi nie odnosi się do tradycyjnych relacji o charakterze nadrzędności i podrzędności (przykładami mogą być relacje nauczyciel – uczeń lub szef - pracownik) czy też relacji przyjacielskich (np. chłopak i dziewczyna).
W skrócie Guanxi odnosi się do korzyści, jakie można odnieść z powiększania swojej sieci kontaktów społecznych. Chińskim zwyczajem jest kultywowanie skomplikowanych sieci relacji Guanxi, które mogą się naturalnie rozwijać w wielu potencjalnych kierunkach. Naturalną konsekwencją tego procesu są relacje utrzymywane przez całe życie. Przysługi działające na zasadzie odwzajemnienia są elementem niezbędnym do utrzymania własnej sieci Guanxi. Brak oddania przysługi natomiast uważany jest za niewybaczalną obrazę wobec Chińczyków. W związku z tym Guanxi może wiązać się z nieskończonym ciągiem przysług. Należy jednak pamiętać, że im większa jest ilość przysług, o które prosimy, tym większa jest liczba tych, które jesteśmy winni danej osobie!
Tworzenie sieci kontaktów
W Chinach tworzenie sieci kontaktów, które odzwierciedlane jest we wszystkich aspektach życia społecznego, jest połączeniem wielu koncepcji. Poza Guanxi 关系, są nimi również Renqing 人情 (moralne zobowiązanie do utrzymania relacji) i Mianzi 面子 (status społeczny, przyzwoitość, prestiż). Jeżeli weźmiemy pod rozwagę wszystkie z nich, umożliwi nam to zrozumienie głębi uczuć relacji międzyludzkich w chińskim społeczeństwie.
Najbardziej podstawowa definicja Guanxi mówi, że jest to osobisty związek między dwojgiem ludzi, w którym jedna osoba jest jednostką dominującą lub zdominowaną, co umożliwia jej oddanie przysługi. Kluczowym elementem jest to, że dwoje zaangażowanych ludzi nie może posiadać tego samego statusu społecznego.
Guanxi może być także stosowane do opisywania sieci kontaktów, do których może odwołać się jednostka, jeżeli zaistnieje taka potrzeba, by dokonać czegoś i wywrzeć wpływ w imieniu innej osoby.
Co więcej Guanxi może opisywać stan wspólnego zrozumienia między dwojgiem ludzi - jedna osoba jest w pełni świadoma potrzeb drugiej i będzie zważać na te potrzeby podczas podejmowania decyzji lub działań mających związek z drugą osobą, bez prowadzenia dodatkowych dyskusji między nimi.
Można na przykład określić kogoś mianem „dobrego Guanxi”, jeżeli jego sieć wpływów może pomóc w rozwiązaniu problemów dotyczących większej liczby ludzi.
Guanxi uważane jest w dzisiejszym społeczeństwie chińskim za powszechną formę więzi międzyludzkich, które odzwierciedlają chińską naturę. Pomimo, że Chińczycy zazwyczaj wypierają się istotnej pozycji Guanxi w ich społeczeństwie i kulturze, ludzie Zachodu nigdy nie powinni bagatelizować Guanxi, jako ważnego elementu chińskiego społeczeństwa!
Guanxi a biznes
Guanxi ma ogromny wpływ na zarządzanie biznesem zarówno w Chinach, jak i w zamorskich chińskich firmach.
W chińskim społeczeństwie granica między biznesem a życiem społecznym może wydawać się nieco zatarta, ponieważ ludzie mają w zwyczaju poleganie na osobach znajomych i bliskich relacjach z ludźmi. Może to skutkować nepotyzmem w miejscu pracy, gdyż powszechną praktyką jest poszukiwanie przez szefa potencjalnych pracowników wśród własnej rodziny i bliskich. Co więcej, jak pokazuje przykład krajów zachodnich, nepotyzm skutkuje zazwyczaj uniemożliwieniem podjęcia pracy osobie posiadającej często nie tylko talent, ale również kwalifikacje do wykonywania danego zawodu. Należy więc podkreślić, że nepotyzm w niekiedy nielegalnym i samolubnym użytkowaniu Guanxi jest po prostu jedną z form manipulacji i korupcji.
Zachodni ekonomiści zwracają uwagę na to, że ktokolwiek regularnie prowadzi handel z Chinami, ten powinien usprawnić swoje „kompetencje kulturowe”, mając na względzie praktyki takie jak Guanxi. Pozwoli to uniknąć przykrych konsekwencji finansowych związanych z brakiem świadomości kulturowej.
Najważniejszym jest więc, abyśmy byli bardziej „chińscy” podczas kontaktów z Chińczykami. W związku z tym zamiast wahać się powinniśmy zbudować naszą własną sieć Guanxi, pamiętając by unikać samolubnego i nielegalnego korzystania z niej!
Bibliografia
Ostrowski, Pierre; Gwen Penner (2009). It's all Chinese to Me: an overview of culture & etiquette in China. Tuttle. pp. 48–49. ISBN 978-0-8048-4079-8.
China Characteristics – Regarding Guanxi GCiS China Strategic Research.
Jun, Lin; Steven X. Si (2010). "Can guanxi be a problem? Contexts, ties, and some unfavorable consequences of social capital in China". Asia Pacific Journal of Management 27 (3). help)
Smart, Josephine (September 2012). "Dancing with the Dragon: Canadian Investment in China and Chinese Investment in Canada".
Mr. Cesare Romiti, President of the Foundation Italy China, his phone interview with China Daily International Edition on the 11th of June, 2015.
Linki zewnętrzne
- Film i wyjaśnienie znaczenia „Guanxi” z BBC: http://www.bbc.com/news/business-29524701
- Guanxi w biznesie: http://www.businessinsider.com/the-most-misunderstood-business-concept-in-china-2011-2?IR=T
- Rola Guanxi w przedsiębiorczości: http://www.asiaentrepreneurshipjournal.com/AJESIII3Anderson.pdf